Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại tơ khác nhau được tổng hợp để dệt vải, có cấu tạo và phương thức khác nhau. Đi cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, không chỉ có các loại tơ tự nhiên, hiện nay có nhiều loại tơ được làm từ các vật liệu khác nhau, điển hình có tơ từ xenlulozơ. Cùng tìm hiểu tơ được sản xuất từ xenlulozơ là gì, những loại tơ điển hình ngay sau đây.
Tơ là gì?
Tơ là những vật liệu cấu thành từ polime, chúng ở dạng sợi dài mảnh và có được độ bền nhất định. Trong tơ, đâu là những phân tử mạch polime có cấu trúc thẳng, không phân nhánh, những phân tử này được cấu tạo xếp song song với nhau. Chúng rắn và bền với nhiệt độ, không hòa tan trong những dung môi thông thường. Đặc biệt mềm, dai và rất dễ bắt mà nhuộm, đây là những đặc tính cần thiết để cấu tạo nên vải may đồ, quần áo.
Những loại tơ phổ biến hiện nay
Hiện nay, có 2 loại tơ cơ bản được ứng dụng rộng rãi trong việc sản xuất vải đó là:
- Tơ thiên nhiên: Đây là những loại tơ thu hoạch và được kéo sợi từ những nguyên liệu thiên nhiên như tơ tằm, cây bông.
- Tơ hóa học: Với tơ hóa học sẽ bao gồm hai loại khác đó là:
- Tơ tổng hợp: Được chế tạo từ quá trình tổng hợp polime điển hình có các loại tơ poliamit, tơ vinylic .
- Tơ bán tổng hợp: Đây là tơ nhân tạo điển hình chính là những loại tơ được sản xuất từ xenlulozơ như tơ visco. tơ axetat…
Như vậy, tơ được sản xuất từ xenlulozơ là những tơ nhân tạo, tổng hợp từ xenlulozơ. Đại diện cho dòng tơ này có 2 loại đó là ơ visco, tơ axetat. Những đặc điểm, ứng dụng của từng loại tơ được nêu rõ qua những thông tin cụ thể dưới đây.
Tổng quan về tơ được sản xuất từ xenlulozơ là Visco
Tơ được sản xuất từ xenlulozơ chính là tơ Visco rất điển hình hiện nay, đây là một dòng polime bán tổng hợp, cụ thể:
Tơ được sản xuất từ xenlulozơ là tơ Visco
Tơ visco được cấu thành từ những hợp chất có phân tử khối lớn được gọi là Polime, và những Polime này lại được cấu tạo từ những đơn vị cơ sở. Trong đó, cách điều chế tơ visco sẽ thông qua phản ứng hòa tan.
Điều chế tơ Visco
Người ta sẽ hòa tan xenlulozơ trong dung dịch có độ kiềm cao NaOH sau đó thu được dung dịch keo, cụ thể:
- Xenlulozơ sẽ được xay nhuyễn ra và có độ tinh khiết đạt khoảng 90%, sau đó hỗn hợp này đem đi hòa tan trong dung dịch NaOH. Những tạp chất bẩn sẽ được loại bỏ trong quy trình này. Kết quả thu được là dung dịch keo có màu nâu gỗ.
- Dùng con lăn để loại bỏ những tạp chất, sau đó cắt bỏ thành những mảnh nhỏ hơn cho vào quy trình của bước tiếp theo.
- Tiếp tục bổ sung CS2 trong NaOH để tiếp xúc với hỗn hợp ke, sau các quá trình phản ứng diễn ra thu được viscose.Tiếp tục hòa tan sau đó ngâm thành phẩm đã thu được trong vài tiếng/
- Dung dịch này sẽ được đi qua máy đùn sợi, từ đó thu được các dạng sợi vải, và đây chính là những sợi visco. Để loại bỏ tạp chất dư thừa sau phản ứng, tiếp tục bổ sung H2SO4 và rửa sạch.
- Cuối cùng tơ visco được dệt thành những dạng khổ lớn và thu được thành phẩm bán hàng. Ứng dụng trong may mặc, bàn chải, làm tóc giả…
Tổng quan về tơ axetat
Bên cạnh tơ visco, còn có một loại tơ được sản xuất từ xenlulozơ là tơ axetat… Đây là tơ xuất hiện nhiều trong sản xuất, ứng dụng rộng rãi trong đời sống, tơ axetat là tơ nhân tạo và được cấu thành từ hỗn hợp của xenlulozo diaxetat và xenlulozo triaxetat.
Tương tự như “anh em” của nó là tơ visco, quá trình sản xuất cũng trải qua nhiều giai đoạn khác nhau. Khi điều chế tơ axetat, người ta thường dùng hỗn hợp xenlulozo triaxetat có công thức hóa học là ([C6H7O2(OOCCH3)3]n và xenlulozo axetat. Điều này cũng khiến cho nhiều người đặt câu hỏi tại sao không sử dụng mình xenlulozo triaxetat để cấu thành nên loại tơ này.
Thực chất, trong quá trình thực hiện phản ứng xenlulozo triaxetat, luôn có lẫn thêm xenlulozo diaxetat với công thức hóa học là ([C6H7O2(OH)(OOCCH3)2]n và người ta không thể tách riêng chúng ra được. Vậy nên, tơ axetat bao gồm 2 hỗn hợp của chất này.
Cả hai loại tơ điều chế từ xenlulozơ đều xuất hiện rất nhiều trong các đề thi THPT, vậy nên các em cần nắm chắc kiến thức, đặc biệt là công thức hóa học, cách điều chế và ứng dụng của từng loại tơ để có thể chọn được đáp án chính xác nhất.
Những ứng dụng điển hình của tơ được sản xuất từ xenlulozơ
Hiện nay, bên cạnh các dòng tơ thiên nhiên, tơ nhân tạo làm từ xenlulozơ ứng dụng rộng rãi với giá thành cực rẻ và có nhiều ưu điểm nổi bật. Cụ thể:
- Ứng dụng trong ngành may mặc: Đây là ứng dụng điển hình và rộng nhất của các loại tơ được làm từ xenlulozơ. Các sợi tơ sau khi hoàn thành trong quá trình sản xuất sẽ được dệt, nhuộm với những khổ lớn và đem đi tiêu thụ. Vải phục vụ cho may mặc quần áo, ga rèm, chăn gối….
- Ứng dụng khác: Không chỉ vậy, hiện nay các loại tơ này còn được sử dụng để cấu tạo nên những mái tóc giả, phục vụ cho việc trình diễn, học việc của các thợ cắt tóc. Hoặc những loại tơ này có thể được sử dụng vào chế tạo bề mặt bàn chải đánh răng và nhiều vật dụng quen thuộc khác.
Ưu điểm và hạn chế của tơ được sản xuất từ xenlulozơ là gì?
Hiện nay, có rất nhiều sản phẩm may mặc được ứng dụng được làm từ tơ được sản xuất từ xenlulozơ.
Ưu điểm nổi bật
Tơ được sản xuất từ xenlulozơ được nhiều người đánh giá cao, cụ thể có những ưu điểm nổi bật sau:
- Đây là sản phẩm có giá thành rẻ, rất dễ sử dụng bởi quá trình sản xuất của nó không quá tốn kém, việc tổng hợp tơ chủ yếu dựa trên các phản ứng hóa học để tạo nên cấu trúc polime bền vững
- Chất lượng cũng được so sánh với những loại vải cotton với khả năng thoáng khí, nên phù hợp sử dụng cho những loại áo mùa hè, khả năng thấm hút mồ hôi cao, giúp cho người mặc có cảm giác dễ chịu.
- Vải nhẹ, tạo nên sự mềm mại và thoải mái khi mặc với người dùng, đặc biệt phù hợp sử dụng làm vải may mặc cho những quần áo thể thao, vận động.
- Có độ bóng nhất định.
Có thể bạn quan tâm:
- Trồng rau thủy canh – Mô hình đem lại giá trị kinh tế cao
- Cách trồng cà chua sạch, sai quả trĩu cành ngay tại nhà
Nhược điểm
Bên cạnh có những ưu điểm nổi trội kể trên, các dòng tơ visco từ xenlulozơ còn có những điểm hạn chế:
- Yêu cầu một lượng lớn xenlulozơ để sản xuất, điều này có liên quan đến thực vật, gỗ. Vậy nên, sản xuất chúng đòi hỏi tài nguyên rừng, đe dọa đến môi trường, lá phổi xanh của chúng ta đang sinh sống.
- Ngâm trong nước trong thời gian dài có độ bền không cao, chúng rất dễ giãn ra và không thể co về như ban đầu. Vậy nên khi sử dụng loại vải này không nên ngâm trong nước quá lâu, tránh ảnh hưởng đến trang phục.
- Vải visco sau khi giãn ra không thể quay lại trạng thái ban đầu, trái ngược với vải cotton có thể đàn hồi tốt.
- Vì bản chất là xenlulozơ nên vải rất dễ bắt lửa, đặc biệt là khi không cẩn thận có tàn thuốc bay vào dễ gây nguy hiểm cho người dùng.
Qua những thông tin trên, bạn đã hiểu tơ được sản xuất từ xenlulozơ là gì và bao gồm những loại nào. Đây là câu hỏi xuất hiện nhiều trong các đề thi THPT, các em cần nắm chắc kiến thức và có những hiểu biết nhất định về loại tơ này để làm bài thi thật tốt.
