Phương pháp tạo giống cây trồng hiện nay đang là sự lựa chọn hàng đầu đối với mỗi người nông dân bởi nhiều lợi ích mà nó mang lại đối với mùa vụ. Việc tạo giống cây trồng có ưu điểm nổi bật và cũng là một trong những chủ đề được đông đảo người làm nông nghiệp quan tâm. Vậy việc tạo giống cây trồng có điều gì khó khăn hay không? Liệu rằng việc tạo giống có luôn luôn mang đến kết quả tốt đẹp?
Tại sao người nông dân lại nên tạo giống cây trồng?
Phương pháp tạo giống cây trồng là phương pháp thường xuyên được người nông dân sử dụng hiện nay đối với những cây trồng của mình. Có thể thấy được nhiều loại giống quả, rau củ mới xuất hiện trên thị trường nông sản hiện nay chính là kết quả của việc tạo giống cây trồng. Hiện nay, có nhiều nguyên nhân và lợi ích khiến cho việc tạo giống cây trồng trở nên được ưa chuộng.
Lựa, tạo giống cây trồng giúp chất lượng sản phẩm nâng cao
Với những hạt giống tự nhiên, người nông dân rất khó để có thể nhận biết được đâu là một hạt giống tốt, liệu hạt giống này sau khi nảy mầm có cho sản phẩm tốt nhất hay không. Tuy nhiên, đối với việc tạo giống cây trồng lại có thể mang đến sự khẳng định cho người làm nghề nông. Số lượng hạt giống hư kém chất lượng sẽ bị loại bỏ ngay từ khâu chọn lựa hạt giống.
Trước đây, khi người nông dân xắn tay vào trồng trọt, họ rất ít khi biết trước được nhiều chất lượng của sản phẩm. Có thể thấy được chất lượng nông sản ngày càng được tiến bộ hơn. Ví dụ ở hạt giống lúa lấy gạo ăn của nước ta. Ngày trước, những giống lúa gạo cho ra sản phẩm như nhau nhưng kể từ khi việc tạo giống cây trở nên phổ biến thì nhiều giống gạo mới ra đời, sản phẩm thơm và dẻo hơn rất nhiều.
Lại lấy ví dụ ở giống dưa hấu. Những loại dưa hấu trước đây thì khó có thể biết được chất lượng của dưa như thế nào, thậm chí còn mang tính chất may rủi. Tuy nhiên, khi công nghệ tạo giống cây trồng phát triển thì có thể thấy mùi vị dưa hấu hiện nay ngọt hơn và có nhiều nước hơn.
Lựa, tạo giống cây trồng giúp tăng năng suất cho vụ mùa
Như đã nói, trước đây khi giống cây trồng không được chọn lựa và tạo giống tốt thì năng suất của một mùa vụ chỉ tầm khoảng 12 tấn/ha. Vì trong quá trình hình thành và phát triển cây trồng và cho ra sản phẩm thì chắc chắn sẽ gặp hư hại, tuy nhiên, hiện nay, khi trồng giống cây được tạo thì cho năng suất lên một vụ 14 tấn/ha. Có thể thấy sản lượng vẫn giữ được số lượng tối đa và chất lượng được đảm bảo.
Giúp cho người nông dân trong 1 năm có thể tăng số vụ mùa
Trước đây, người ta thường hay canh mùa thu hoạch theo thói quen và thời gian thu hoạch trong vụ mùa thường không như nhau. Thậm chí, mỗi mùa thu hoạch thì lại có vẻ kéo dài ra. Tuy nhiên, sau khi áp dụng các phương pháp tạo giống cây trồng mới rút ngắn thời gian thu hoạch. Từ đó có thể thấy số vụ gieo trồng trong một năm tăng lên đáng kể.
Lấy ví dụ, thời gian thu hoạch ngô bình thường trong điều kiện tự nhiên thuận lợi thường sẽ rơi vào từ 75-85 ngày. Sau khi sáng tạo ra được giống ngô mới thì thời gian thu hoạch ngô ở các mùa vụ rút ngắn đến từ 67-70 ngày. Từ đó, tăng thêm số mùa vụ có thể gieo trồng ngô mỗi năm trên đồng ruộng, tăng lượng nông sản thu hoạch được trong một năm.
Giúp cho thay đổi cơ cầu của cây trồng
Ngày trước, trên những mảnh ruộng có điều kiện tự nhiên khác nhau thì người dân chỉ có thể trồng trọt các loại cây nhất định. Các hạt giống cây trồng chỉ có thể thích hợp phát triển ở một số môi trường có điều kiện tự nhiên nhất định. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các phương pháp tạo giống cây đã giúp cho các hạt giống có thể thích hợp ở mọi điều kiện, từ đó có thể gieo trồng ở nhiều loại đất khác nhau.
Ví dụ, trước đây người dân các tỉnh phía Bắc chủ yếu trồng trọt lúa trên đồng ruộng, sau khi thu hoạch thì mùa vụ sau trên mảnh đất này cũng phải trồng lúa. Ngược lại, hiện nay, ở mùa vụ sau người ta có thể trồng trọt nhiều loại cây hoa khác nhau như hoa hồng,…. Điều này đã thay thế và chuyển đổi linh hoạt cơ cấu cây trồng cho người nông dân.
Những phương pháp tạo giống cây trồng cơ bản
Việt Nam ta được biết đến là một đất nước nổi tiếng với nền nông nghiệp. Tuy rằng mỗi năm, nước ta sản xuất ra không ít những nông sản với chất lượng tuyệt vời nhưng lại vẫn phải nhập khẩu giống rau từ nước ngoài. Chất lượng của nông sản Việt không còn gì đáng để chối bỏ, tuy nhiên, nhờ vào các phương pháp tạo giống cây mà ở các nước khác có nhiều giống mới ngon, lạ và độc đáo hơn.
Phương pháp lai để tạo giống cây trồng
Phương pháp lai để tạo ra giống cây trồng mới là một phương pháp phải nói là được sử dụng nhiều nhất ở Việt Nam hiện nay. Đây là phương pháp tạo giống dễ dàng thực hiện và có tỉ lệ thành công cao nhất trong số các loại phương pháp tạo giống hiện có trong ngành nông nghiệp trong thời điểm hiện tại.
Để thực hiện phương pháp lai để tạo ra giống cây trồng mới, ta dùng phấn hoa của cây bố để có thể thụ phấn phủ lên đầu của nhuỵ cây mẹ. Sau đó chỉ việc dùng hạt giống của cây mẹ đã được phủ phấn của cây bố đem đi gieo trồng để tạo ra cây lai. Và sau đó, đối với những cây lai này, chúng ta lại chọn lựa những giống cây lai có đặc tính tốt nhất để đem đi nhân giống.
Phương pháp gây đột biến để tạo giống cây trồng
Ở phương pháp gây đột biến để tạo giống cây trồng mới, người ta thường sử dụng các tác nhân thuộc hoá học hoặc là thuộc vật lý để gây biến đổi một số vật liệu và tính chất di truyền của loại cây. Mục đích của việc gây đột biến này để có thể tạo ra những tổ hợp gen mới mẻ hơn, phù hợp với nhu cầu và mục đích của con người.
Tại Việt Nam, phương pháp gây đột biến để tạo ra giống cây trồng mới đã tạo ra một số thành tựu cực kỳ nổi bật. Trong đó, đối với ngành gây đột biến sử dụng tác động vật lý là các tia UV, Gamma hoặc sốc nhiệt có giống lúa mới của ngành nông sản MT1 với nhiều đặc điểm cực chất lượng như có thể chịu được đất phèn, chua, mọc thấp cây và cho khả năng chín sớm.
Đối với những tác nhân hóa học, trong đó có sử dụng 5BU, NMS, EMS hoặc Consixin,… cho ra loại táo có bề ngoài to, má hồng và mùi vị ngọt hơn. Ngoài ra còn có giống nho và dưa hấu mới ngọt hơn và không có hạt VH13 3n.
Phương pháp tạo giống cây trồng bằng cách chọn lọc
Đối với phương pháp tạo giống cây trồng bằng cách chọn lọc, người ta chọn từ giống cây khởi đầu với những đặc tính tốt nhất. Sau đó, chờ đợi quá trình gieo hạt và nảy mầm để có thể so sánh với giống cây ban đầu đại trà và địa phương. Nếu như giống cây cho sản phẩm tốt thì mới sản xuất nhiều và đại trà hơn. Tuy nhiên, cách làm này không hiệu quả như các cách khác và cũng tốn kém nhiều thời gian, chi phí.
Phương pháp tạo giống cây trồng bằng cách nuôi cấy mô
Việc nuôi cấy mô tế bào cây trồng cũng là một phương pháp tạo giống cây trồng khác. Phương pháp này thường được thực hiện trong một môi trường đặc biệt (thường là trong phòng nghiên cứu, phòng LAB, phòng thí nghiệm). Sau khi nuôi cấy tế bào của giống cây trong một thời gian, các tế bào hoặc mô sống sẽ hình thành và phát triển thành cây mới. Người ta đem giống cây này đi nuôi trồng và nhân giống.
Có thể bạn quan tâm:
- Quy trình thí nghiệm khảo nghiệm giống cây trồng đúng chuẩn
- Rau mầm và những công dụng thần kỳ của loại rau này
Lời kết
Tựu trung, trên nền nông nghiệp hiện nay tồn tại 4 loại phương pháp tạo giống cây trồng cơ bản và khá khoa học: phương pháp tạo giống bằng cách lai cây, phương pháp tạo giống chọn lọc, phương pháp nuôi cấy mô và phương pháp tạo giống gây đột biến. Những người nông dân tùy thuộc vào nhu cầu, điều kiện tự nhiên trên đồng ruộng của mình để chọn phương pháp phù hợp nhất.
